Samsun Üniversitesi (SAMÜ) Düşünce ve Sanat Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (DÜSAM), Sosyoloji Güncesi dizisi kapsamında 27 Şubat 2025 tarihinde Samsun Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Kenan Çağan’ı ağırladı. Ahmet Gökçen’in moderatörlüğünde 100. Yıl Konferans Salonunda gerçekleşen programda, “Bilmekle Eylemek Arasında Entelektüel Sorumluluk” başlıklı bir sunum gerçekleştirildi.
Çağan, konferansta, düşünce dünyasında bilginin sorumlulukla birleşmesi gerektiğini vurguladı. Konuşmasında genel olarak entelektüellerin toplumdaki rolüne, bilginin eyleme dönüşmesi gerekliliğine ve bu süreçte karşılaşılan etik sorunlara dikkat çekti. Birleşmiş Milletler raporundan örnekler vererek toplumsal sorunlara işaret eden Çağan, bu bilgilerin bizi neye sürüklediğinin entelektüel sorumlulukla bağlantılı olduğunu ifade etti. Sadece bilmek ya da bilgiyi paylaşmak değil, bu bilginin bizde bir sorumluluk uyandırması ve nihayetinde eyleme geçirmesi gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Kenan Çağan, entelektüelin yalnızca gözlemci değil aynı zamanda müdahil bir aktör olması gerektiğini belirtti. Entelektüelin belirli bir alana veya mesleğe hasredilemeyeceğini belirterek her bir insana bu yolun açık olduğunu ve kamusal sorumluluk alınabileceğini ifade etti. Günümüz toplumlarında bilginin hızla yayılmasına rağmen bunun çok azının bilince dönüştüğü ve sorumluluk ürettiği bir durumla karşı karşıya olduğumuz vurgulandı.
Konferansta özellikle eleştirinin ve sorgulamanın entelektüel sorumluluğun temel taşlarından biri olduğu vurgulandı. Bunun için de özgür bir ortamın olması gerektiğini vurgulayan Çağan, “Entelektüel, yalnızca doğruları değil aynı zamanda yanlışları da cesurca ifade edebilmelidir. Eğer hakikatin savunucusu değilsek, salt bilgi bizim için bir şey ifade etmez” ifadelerini kullandı. Entelektüellerin suskun kalmasının toplumun dönüşümünü engellediğine dikkat çekti.
Son olarak, entelektüel sorumluluğun ahlaki boyutuna değinen Çağan, “Bilgiyi kullanırken hangi değerleri gözetiyoruz? Hakikati göz ardı eden bir entelektüel olamaz” diyerek entelektüel ve iktidar arasındaki ilişkiye dikkat çekti. İnsanlığın değil iktidarın çıkarlarına göre hareket eden entelektüelin hakikate ihanet ettiğini vurgulayarak konuşmasını tamamladı. Konferans, soru-cevap faslının ardından sonra erdi.
